หน่วยที่๖ คำพ้อง

       คำพ้อง คือคำที่มีการเขียนหรืออ่านออกเสียงเหมือนกัน แบ่งเป็น ๒ ชนิดคือ คำพ้องรูปและคำพ้องเสียง

คำพ้องรูป คือ คำที่เขียนเหมือนกัน แต่ออกเสียงต่างกันและมีความหมายต่างกัน ในการอ่านจึงต้องระวัง การอ่านคำพ้องรูปให้ถูกต้องและสื่อความหมายได้ตรงตามเจตนาของสารต้องอาศัยบริบท

        คำพ้องรูป มี ๓ ลักษณะ คือ

          ๑. เขียนเหมือนกัน

        ๒. ออกเสียงต่างกัน

        ๓. ความหมายต่างกัน

ตัวอย่างคำพ้องรูป

บทประพันธ์เกี่ยวกับคำพ้องรูป

          

           ปักเป้าว่าวลอยคว้าง           อยู่เบื้องล่างปลาปักเป้า

ดุมรถเรียกว่าเพลา                  ช่างเงียบเหงาเพลาเย็น

           กรีตามควาญไป                กรีกุ้งใหญ่แหลมแลเห็น

พลีชีพเกียรติสูงเด่น                พลีกรรมนำสุขใจ

    คำพ้องเสียง คือ คำที่มีเสียงเหมือนกัน แต่สะกดแตกต่างกัน มีความหมายไม่เหมือนกัน

คำพ้องเสียง มี ๓ ลักษณะ คือ

        ๑. อ่านออกเสียงเหมือนกัน

        ๒. เขียนต่างกัน

        ๓. ความหมายต่างกัน

ตัวอย่างคำพ้องเสียง

กัน

กัน = กีด บัง ห้าม

กันต์ = โกน ตัด

กรรณ = หู

กัณฐ์ = คอ

กัลป์ = ระยะเวลาอันนานเหลือเกิน

กันย์ = ชื่อราศีที่6

กัณฑ์ = ข้อความที่แต่งเป็นคำเทศน์เรื่องหนึ่งๆ

กาน

กาน = ตัด ราน

การ = กิจ ธุระ งาน

กาล = เวลา

กานท์ = บทกลอน

กาฬ = ดำ

กานต์ = เป็นที่รัก

การณ์ = เหตุ

กาญจน์ = ทอง

กุด

กุด = บึง ลำน้ำ ด้วน เหี้ยน

กุฏิ = เรือนสำหรับพระภิกษุ, เณร

กุฎ = ยอด

เกด

เกด = ชื่อ ต้นไม้ ,ปลาน้ำจืด,ลูกองุ่น

เกตุ = ชื่อดาว ธง

เกศ = ผม

โกด

โกฎิ = ชื่อมาตราวัดเท่ากับ 10 ล้าน

โกฐ = ชื่อเครื่องยาไทย

โกศ = ที่ใส่กระดูกผี ที่ใส่ศพ ดอกไม้ตูม

โกษ = ที่ใส่กระดูกผี โลก

โกศ = ผอบ

กะเสียน

เกษียณ = สิ้นไป

เกษียน = ข้อความที่เขียนไว้ในใบลาน ข้อความที่เขียนไว้บนหัวกระดาษคำสั่งหรือหนังสือราชการ

เกษียร = น้ำนม

เกียด

เกียด = กัน กั้น เสาที่ปักไว้กลางลาน สำหรับผูกควายในการนาดข้าว

เกียจ = คด ไม่ซื่อ โกง คร้าน

เกียรติ = ชื่อเสียง ความมีหน้ามีตา

ขัน

ขัน = ภาชนะสำหรับตักน้ำ ทำให้ตึงโดยวิธีหมุน แข็งแรง หัวเราะ การร้องของไก่หรือนก

ขัณฑ์ = ภาค ตอน ส่วน ท่อน ชิ้น

ขันธ์ = ตัว หมู่ กอง พวก หมวด

ขรรค์ = ศัสตราวุธชนิดหนึ่งมีคม 2 ข้าง

คัน

คัน = แนวดินหรือทรายที่พูนสูงขึ้น ชื่อต้นไม้ อาการที่อยากเกา

คันถ์ = คัมภีร์

คันธ์ = กลิ่นหอม

ครรภ์ = ท้อง

จัน

จัน = ชื่อตันไม้

จันท์ = ดวงเดือน

จันทน์ = ชื่อต้นไม้

จันทร์ = ดวงเดือน ชื่อเทวดา ชื่อวันที่ 2 แห่งสัปดาห์

จัณฑ์ = ดุร้าย หยาบช้า สุราหรือเมรัย

โจด

โจท = คำถามในวิชาคณิตศาสตร์

โจทย์ = คำถามในวิชาคณิตศาสตร์

โจทก์ = ผู้กล่าวหา ผู้ฟ้องความในศาล

โจษ = พูดกันแซ็งแซ่ เล่าลือกันอิ้ออึง

ฉัด

ฉัด = เตะ

ฉัฐ = ที่6

ฉัตร = เครื่องสูงชนิดหนึ่ง

ทันทัน = ต้นพุทรา

ทันต์ = ฟัน งาช้าง ข่มแล้ว

ทันธ์ = ช้าๆ เขลา เกียจคร้าน

ทัณฑ์ = โทษที่เนื่องด้วยความผิด

นาด

นาด = ทอดแขนให้อ่อนงาม

นาฎ = นางละครนางฟ้อนรำ

นาถ = ที่พึ่ง ผู้เป็นที่พึ่ง

นาท = ความบันลือ เสียงร้อง

นาศ = ความเสื่อม การทำลาย

บาด

บาด = ทำให้เกิดเป็นแผล

บาตร = ภาชนะรับอาหารของพระภิกษุสามเณร

บาต = ตก ตกไป

บาท = ตีน เงิน ส่วนหนึ่งของคำประพันธ์

บาศ = บ่วง

บาศก์ = ลูกเต๋า ลูกสกา

พัด

พัด = เครื่องโบก โบกหมุน

พัช = ดอก

พัฒน์ = ความเจริญ

พัตร = ผ้า

พัทธ์ = ผูก ติด เนื่อง

พัสตร์ = ผ้า

พรรษ = ฝน

ภัต ภัตร = อาหาร ข้าว

ภัทร = ดี เจริญ ประเสริฐ

ประสบ

ประสบ = พบ พบปะ พบเห็น

ประสพ = การเกิดผล

พัน

พัน = จำนวน 10 ร้อย หัวหน้าทหาร วงรอบที่เป็นเส้นสาย

พันธ์ = ผูก มัด ตรึง

พันธุ์ = พวกพ้อง พี่น้อง วงศ์วาน

พรรณ = สีของผิว ชนิด

ภัณฑ์ = สิ่งของ เครื่องใช้

สัน

สัน = สิ่งที่มีลักษณะนูนสูง ปีวอก

สรรค์ = สร้างให้มีให้เป็นขึ้น

สรร = เลือก คัด

สัณฑ์ = ป่าดง เกลี้ยง นุ่มนวล

สันต์ = เงียบ สงบ สงัด

ศัล = เปลือกไม้

ศัลย = ลูกศร

ษัณ = หก

รัด

รัด = โอบรอบหรือ รวบให้กระชับ

รัต = ยินดี ชอบใจ ราตรี กลางคืน

รัตน์ = แก้ว

รัถ = รถ

รัช = ธุลี ฝุ่น ผง ความเป็นราชา

รัชต์ = เงิน

รัฐ = แว่นแคว้น บ้านเมือง